عنوان: روش تدریس ادبیات فارسی

صفحات: ۱۲ صفحه

فرمت: word

شامل: مقدمه،توضیحات می باشد.

هزینه دانلود: رایگان می باشد(متن کامل را می توانید در همین صفحه مطالعه نمایید اما اگر به فایل word آن نیاز دارید می توانید از انتهای صفحه آن را خرید نمایید.)

  -------------------

متن کامل گزارش تخصصی روش تدریس ادبیات فارسی

 

منابع:

"فرشته نیکزاد" دبیر مدرسه فرزانگان حضرت زینب(س)

رشد آموزش زبان و ادب فارسي ، شماره هاي 43 و 47 (چند مقاله )

روحي ، حسين ، مجموعه اهم آيين نامه ها و دستور العمل هاي نظام جديد آموزش متوسطه ، انتشارات ميشا ، چاپ اول 76

قاسم پور مقدم ، حسين ، در قلمرو آموزش زبان و ادب فارسي ، مجمع علمي آموزش زبان و ادب فارسي ، تابستان 1377(چند مقاله )

ميرزا خاني ، حسن ، مولوي و جهان امروز ، پويه ( نشريه ي تخصصي دبيرخانه ي راهبري زبان و ادبيات كشور مستقر در ايلام) ، دوره ي ششم ، شماره ي اول ، پاييز 87 ، صص 64-63

  روش تدریس ادبیات فارسی

چکیده

زبان فارسي به عنوان يکي از زبان‌هاي غني و کهن دنيا و زبان دوم اسلام، به لحاظ گستره واژگاني و توانايي‌هاي خود، در رديف زبان‌هاي مهم دنيا جاي دارد و از ارزش شاياني براي انتقال مفاهيم دوستي و معاني بلند برخوردار است. زبان فارسي امروز بي‌گمان در ايجاد پيوند دوستي ملل هم جوار و ساير ملت‌ها در تحقق و شکل‌گيري طرح گفت وگوي ملت‌ها و تمدن‌ها نقش بسزايي ايفا مي‌کند، و بيش از پيش توانسته است توجه جهانيان را به خود جلب کند و آنها را به انديشيدن در ايجاد روابط و پيوندهاي دوستي با اين زبان تشويق کرده است. زبان فارسي که عهده‌دار برقراري ارتباط بين ملل مختلف دنيا شده ، به همين سبب در پيشرفت فرهنگي و هنري در زبان‌هاي ساير ملل و کشورها تأثيرگذار بوده است.پس اگر از جنبه‌هاي فرهنگي، ادبي، علمي، و تمدن‌هاي کهن جهاني به اين قضيه بنگريم، ضرورت آموزش زبان وادبيات فارسي.

  روش تدریس ادبیات فارسی

 مقدمه

يکي از مشکلات مهم و اساسي در نظام آموزش و پرورش خصوصاٌ در کشور ما، به کار نگرفتن روش هاي تدريس نوين در آموزش است. به همين سبب کيفيت آموزشي از سطح مطلوب برخوردار نيست و دانش آموزان علاقه زيادي به تحصيل نشان نمي دهند. يکي از دلائل آن عدم آشنايي معلمان با روش هاي نوين تدريس در ادبيات فارسي است. پيشرفت روز افزون علوم و تحقيقات گوناگون در حيطه هاي مختلف حاکي از آن است که اطلاعات بشر روز به روز افزايش مي يابد و مطالب جديدي به دست مي آيد . امروزه هر فرد بشر ناچار از استفاده يافته هاي جديد است .

بنابراين لازم است براي تمام مراحل مختلف خواندن يعني ; ( رمز گشايي ، درك معني در دو حوزه ي ادراك و توليد ) روش تدريس هايي متناسب با نياز دانش آموز و دانشجوي كنوني پيش بيني شود تا هم وضعيت درس زبان و ادبيات فارسي بهبود پيدا كند و هم مشكل مطالعه ي عمومي تا اندازه اي مرتفع گردد .

معمولا هر شخصي خواندن را با مهارت رمز گشايي آغاز مي كند ، بنابراين انتخاب روش تدريس مناسب اين مرحله از اهميت خاصي برخوردار است .

  روش تدریس ادبیات فارسی

تدریس ، یک سمفونی موسیقی است که باید صحیح نواخته شود و احساس لازم را به شنونده منتقل نماید. موسيقي زيبايي كه جامعه را به لذت و وجد و پويايي وامي دارد .تدریس هنر ظریفی است که موفقیت آن به عوامل چندی وابسته است که عدم توجه به آنان ما را از مسیر اصلی دور می نماید و در حقیقت زحمات ما را به هدرمی دهد .بسیاری از دانش آموزان به درس ادبیات علاقه نشان نمی دهند و در برنامه ریزی خود جایی برای ادبیات در نظر نمی گیرند. بدین جهت معلم را به اهداف مورد نظر نمی رسانند. بسیاری از اولیا نیز با فرزندان خود دراین زمینه هم فکری دارند . در بسیاری از مواقع مشاهده می کنیم که بی علاقه بودن یادگیرندگان به موضوعی خاص ، ناشی از علاقه مند نبودن والدین و مربیان آن هاست. که این امر علت های مختلفی دارد که باید مورد بررسی قرار گیرد . شاید یکی از علت ها این باشد، که در مدارس به این درس اهمیت داده نمی شود و تصور می کنند چون فارسی زبان رایج است، هر کس بدون کم ترین اطلاعات می تواند از عهده ی تدریس برآید در صورتی که این، تصور نادرستی است ، چون زبان ، مهم ترین ابزار انسان برای تفکر ، سخن گفتن،گوش دادن، خواندن و نوشتن است به همین جهت از درس های دیگر مهم تر و شایسته ی توجه بیش تری است که اگر به آن توجه نشود به طور غیر مستقیم به کار معلمان دروس دیگر هم لطمه وارد می کند، بنا بر این شرط اول برای موفقیت در این درس و رسیدن به اهداف آموزش زبان و ادبیات فارسی علاقه مندی دانش آموزان به این درس است که این علاقه را باید تقویت کرد و اگر وجود ندارد به وجود آورد به طورخلاصه می توان اهراف برنامه را از بین بردن همه ی موانع و مشکلات موجود در مسیر دست یابی به اهداف آموزشی درس ادبیات و تقویت همه ی عوامل تاثیر گذار دانست.

روش تدریس ادبیات فارسی

اقدامات اجرایی در طول دوره :

1 - پرسش بسیاری از دانش آموزان این است که یادگیری ادبیات در کدام بخش از زندگی ما قرار می گیرد و چرا باید آن را آموخت؟ و این که ادبیات چه نقشی در زندگی ما خواهد داشت ؟ معلم باید از رسالت ادبیات ، که آشنا کردن انسان با شیوه‌های زندگی بهتر و تلاش برای کمال و پیشرفت است برای دانش آموزان سخن بگوید و این که ، ادبیات با مهرورزی و هم دردی ، همواره بشر را به سوی آرمان‌های والای انسانی ، هدایت کرده و وسیله ای است برای زندگی بهتر . لازم است برای پاسخ گویی بهتر به این پرسش به تعریف ادبیات بپردازیم:

زبان و ادب فارسی ، پلی است برای انتقال فرهنگ از نسل های گذشته به امروز و از امروز به آینده .

ادبیات ، هنر آفرینندگی است و به آثار باارزشی که بر گرفته از اندیشه و خیال باشد اطلاق می شود و ، به خاطر بیان ارزش‌های اجتماعی و انسانی، برای کلّ جامعه ی بشری، مفید بوده است . ادبیات با زندگی ماآمیخته است . ما همه روزه ، در اشکال متفاوت از نظم و نثر ، تاثیر می پذیریم . از اندیشه هایی که از طریق آثار ادبی منتقل می شود ، پند هایی برای زندگی می آموزیم و مشتاق به خواندن آن ها می شویم . زبان و ادبیات ، جلوه گاه اندیشه ، آرمان ، فرهنگ و تجارب و روحیات یک جامعه است . انسان ها در گذر زمان از زبان برای انتقال پیام ها ، عواطف و اندیشه های خویش بهره جسته اند و از ادبیات که زبان برتر است به عنو ان ابزاری در انتقال بهتر ، و مؤثرتر اندیشه ی خود استفاده کرده اند . ادبیات ، در تلطیف احساسات ،پرورش ذوق و ماندگار کردن ارزش ها و اندیشه ها ، سهمی بزرگ و عمده بر دوش داشته است . به همین دلیل هر اندیشه ای که در قالب مناسب خویش ریخته شود پایا و مانا خواهد بود .

2- معنا دار کردن یادگیری: از دیگر اقدامات اجرایی برای بازدهی بیش تر ومفید تر این است که کاربردهای درس را در موقعیت های متفاوت زندگی ، برای دانش آموزان بازگو کنیم ؛ یعنی طوری عمل کنیم که دانش آموزان احساس کنند با یادگیری این درس می توانند مشکلی از مشکلات زندگی خود را حل نمایند.

در واقع، یادگیری را برای دانش آموزان معنادار کنیم و روش های تدریس خود را به شیوه ای طراحی کنیم که در آن موقعیت های فراوانی برای ارتباط دروس با زندگی پیش بینی شود.

 

3- معلم باید مهارت گوش کردن را در دانش آموزان تقویت کند و برای تفهیم مطالب تا حد امکان از نقل حکایات و داستان های کوتاه استفاده کند تا دانش آموزان به مطالب اصلی درس به دقت گوش دهند .

4-اشعار را با لحن مناسب بخواند .

5- معلم باید قبل از روان خوانی درس ، در باره ی موضوع درس، نویسنده یا شاعر موردنظر، مطالبی فراخور سن دانش آموزان بگوید.

6- معلم می تواند کلاس را به گروههای 4 یا 5 نفری تقسیم کند تا دانش آموزان درباره ی یکی از موضوعات کتاب فارسی تحقیق کنند و در کلاس آن را به طور شفاهی بازگو کنند.

7- می توان در معنی کردن متون نظم و نثر از دانش آموزان کمک گرفت تا مهارت بیان و سخن گفتن تقویت شده و کلاس درس هم فعال گردد.

8- دانش آموزان را به نوشتن دفتر خاطرات روزانه تشویق و خواسته شود در هر جلسه یکی دو نفر خاطرات خود را در کلاس بخوانند.

  روش تدریس ادبیات فارسی

تجزیه و تحلیل :.

نقاط قوت و تاثیر گذار در تدریس :

1- وجود شخصیت محکم و استوار معلم همراه با پشتوانه ی علمی و متانت اخلاقی یکی از ارکان اصلی هر یادگیری به شمار می آید.شایسته است به ویژگی های یک معلم موفق نظری بیندازیم :

1-1- برخورداری از سلامت جسمانی و روانی

1-2- آشنایی با شیوه های نوین تدریس و به کار گیری آنان در موقعیت های مختلف تدریس

1-3-احاطه ی کامل علمی به مطالب مورد تدریس .

1- 4- برد باری و انعطاف پذیر بودن .

1- 5- آشنایی با ویژگی های اقتصادی ، فرهنگی ، جسمی و روحی دانش آموزان ..

1- 6- استفاده ی مستمر از ابزار تشویق.

1- 7- تبعیض قائل نشدن بین دانش آموزان و یک رنگی.

1- 8- توانایی ایجاد روابط صمیمانه با والدین.

1-9- - تکریم شخصیت دانش آموزان وداشتن آگاهی نسبی به علم روانشناسی .

1 -10- برقراری نظم و انضباط منطقی در کلاس

1-11-- شنیدن سخنان دانش آموزان و القاب ندادن به آنان.

1-12- وارد نشدن به حریم شخصی دانش آموزان و ایجاد یک رابطه ی منطقی و دوستانه با آنان .

1-13- استفاده از انواع ارزشیابی ها در زمان مناسب .

1-14- از نظر برخی ، معلم بودن به معنی دانستن همه پاسخهاست. بعضی اوقات (نمی‌دانم) بهترین پاسخ یک معلم است. به جای از دست دادن اعتبار، معلم اعتماد دانش‌آموزان را جلب می‌نماید و این اعتماد اساس یک رابطه مولد است. پذیرفتن چیزهایی که نمی دانید نشان می‌دهد که شما هنوز در حال یادگیری هستید

1-15-از روشهای مشابه و یکسان برای تمامی افراد استفاده نمی کند.

2- ایجاد انگیزه : انگیزه را، محرک هر فرد برای رسیدن به اهداف خود تعریف کرده اند. اگر معلمی نتواند از این عامل برای بهتر شدن تدریس استفاده کند. یک ابزار بسیار قوی را از دست داده است. از این رو باید قبل از هرتدریس، انگیزه ی دانش آموزان را برای یادگیری درس جدید افزایش دهیم.تا با موضوع درس درگیرو توجه شان به آنچه باید فراگیرند معطوف شود .

3-علاقه مندی یاددهنده به موضوع: معلم بایستی به موضوع قابل تدریس هم علاقه داشته باشد و هم احاطه ی علمی

4- بیان اهداف درس :باید اهداف درس را برای فراگیرندگان به روشنی بیان کنیم . یعنی مشخص کنیم که دانش آموزان پس از پایان درس به چه دانش و یا توانمندی هایی دست پیدا می کنند . زمانی که معلم مشخص کند دانش‌آموزان چه چیزهایی را بایستی یاد بگیرند آنها بهتر فرا می‌گیرند.

5- آشنایی با روش های نوین تدریس :

از آن جا که هر ساله مطالب و محتواهای کتاب ها تغییر می یابد این ضرورت یعنی استفاده از شیوه های نو جدید و کارا بسیار احساس می شود . آ شنایی با روش های مختلف تدریس می تواند زمینه ای جهت بر خورد متقابل و منطقی با دانش آموزان از یک مجرای ارتباطی صحیح مهیا کند به طوری که همواره تفکر منطقی داشته باشد .معلمان باید به دانش آموزان فرصت دهند تا به صورت گروهی و از طریق همیاری به یادگیری اقدام کنندیادگیری از طریق همیاری یک قالب یا چهارچوب آموزشی است که در آن گروه های دانش آموزی ناهمگن از سوی معلم شکل داده می شوند و به فعالیت می پردازند .

6- داشتن طرح درس : داشتن برنامه ریزی در کلاس از اتلاف وقت جلوگیری گرده مدیریت بهتر کلاس را به همراه دارد و سبب بازدهی بیش تر می گردد .

7- مشارکت دادن دانش آموزان در بحث : بایستی از روش هایی استفاده کنیم تا کلاس درگیر بحث شود، طوری که دانش آموزان خود را در یادگیری سهیم بدانند. برای مثال، در حین تدریس از سوالاتی استفاده کنیم تا دانش آموزان نیز مجبور به مشارکت شوند و پس از هر پاسخ منطقی از تشویق های کلامی و یا غیر کلامی برخوردار شوند.

8- استفاده از انواع وسایل کمک اموزشی :- استفاده از وسایل کمک آموزشی از قبیل فیلم و سی‌دی و اسلاید و نوارکاست و کتاب ..... بسیار مؤثر است .

9- ارائه تکلیف از ساده به مشکل :بکوشیم ابتدا مباحث ساده را برای دانش آموزان ارائه کنیم سپس به مباحث پیچیده برسیم. اگر دانش آموز یکی دو سوال را درست پاسخ دهد و تشویق شود خود بخود انگیزه پیدا می کند و این نمی شود مگر با ارائه سوالات ساده تر در ابتدا و روند حرکت از آسان به مشکل .

10- استفاده از مثال های ساده، آشنا و دلنشین : در سرتا سر تدریس، برای تبیین و تفهیم هر چه بیش تر درس، از مثال های ساده، آشنا و دلچسب که موجب افزایش انگیزه یادگیری دانش آموزان می شود، استفاده کنیم

11-اجرای نقش :می توان در برخی از دروس کتاب فارسی دانش آموزان را تشویق نمود تا موضوع مورد نظر را به صورت نمایش درآورند. اجرای نمایش در تفهیم مسائل تربیتی و اخلاقی بسیار مفید و مؤثر می باشد .

12- طرح مطالب درسی به صورت پرسش های جالب :مطلب یا موضوعی را که می خواهیم دانش آموزان

یاد بگیرد، به صورت پرسش یا پرسش هایی روشن و جالب مطرح کنیم تا در دانش آموزان احساس نیاز به وجود آمده و آنها را به فعالیت ذهنی و پویندگی ترغیب نماید .

 

13- تذکر نمره و آزمون :برای درگیر کردن بیشتر دانش آموزان، می توانیم با تذکر نمره و آزمون آنان را برای یادگیری هر چه بیشتر درس ترغیب کنیم برای مثال از این عبارت استفاده کنیم : به احتمال زیاد از این درس، یکی دو نمره در امتحان خواهد آمد . پس دقت کنید تا آن را خوب یاد بگیرید .

۱4-آگاه کردن دانش آموز از میزان پیشرفت در کارش:

آگاهی از نتیجه کار در هر مرحله از آموزش، دانش آموز را از عملکرد خود آگاه نموده و باعث می شود تا به تقویت نقاط مثبت و اصلاح نقاط ضعف و منفی خود بپردازد .

 

15- اگر می‌خواهید دانش‌آموزان یک مطلب اساسی را همیشه به خاطر داشته باشند، آن را بیش از یک بار تکرار نمایید. وقتی مطلبی را برای اولین بار ذکر می‌نمایید آن مطلب تنها شنیده می شود بار دوم تکرار، مطلب شناخته می‌شود و بار سوم مطلب آموخته می‌شود . اما تکرار موضوع باید به شیوه‌ای باشد که سبب خستگی دانش‌آموزان نشود و یک معلم باتجربه ، یک مطلب مهم را در عین حال که چندین بار تکرار می‌نماید اما هر بار به شیوه‌ای مطلب را بیان می‌کند که برای شنونده جذاب باشد

روش تدریس ادبیات فارسی

نقاط منفی و باز دارنده در تدریس:

1- دانش آموزان در اثر شکست دریک درس نسبت به آن نگرش منفی پیدا می کنند باید به آنها کمک کرد تا با کسب موفقیت در درس جدید، به تصویری مثبت از توانایی خود دست یابند ، زیرا یادگیری همراه با موفقیت به ایجاد انگیزه منجر می شود .

2- یکی از مشکلات مهم و اساسی ، به کار نگرفتن روش های تدریس نوین در آموزش است. به همین سبب کیفیت آموزشی از سطح مطلوب برخوردار نیست و دانش آموزان علاقه ی زیادی به تحصیل نشان نمی دهند. یکی ازدلائل آن عدم آشنایی معلمان با روش های نوین تدریس است.معلم باید با روشهای مختلف تدریس آشنا باشد و بداند در کدامین موقعیت آموزشی از کدامین روش استفاده نماید.

3-کلاسی که در آن معلم متکلم وحده است، کارآیی آن کمتر از کلاسی است که دانش آموزان در آن به گفتگو و ارائه نظر می پردازند . وقتی بچه ها در کلاس فعال شوند و حتی خودشان در پیدا کردن مشکلات درسی زحمت بکشند، علاقه ی آن ها به درس بیش تر می شو.د .بنابراین معلم ادبیات باید با ذوق و ابتکار خود

فرصت هایی را برای دانش آموزان فراهم سازد که به خواسته های آن ها پاسخ داده شود و این هدف ممکن.نیست مگر آن که معلم بتواند و بخواهد به کلاس زبان و ادبیات فارسی روح تازه ای بدهد

معلمی که مطالب درس فارسی را به صورت عبارات خشک وبی روح درآورد چه بسا ممکن است ذوق

4-دانش آموزان خوش ذوق و علاقه مند را نیز بخشکاند ، پس معلم ادبیات باید محیط کلاس را فعال کند و به وسیله ی تدریس فعال و استفاده از انواع روش ها ، بازدهی کلاس خود را بالا ببرد

5- نگاه تحقیرآمیز از سوی معلم ، به پاسخ‌های غلط دانش آموزان ، عواقب بدی را بدنبال دارد زیرا قدرت بیان دانش آموزان را کاهش می‌دهد ، لذا بایستی به تمامی عکس‌العمل‌ها اعم از درست یا غلط با نگاه احترام برخورد شود .اگر این فضا فراهم شود قدرت ریسک‌ پذیری دانش‌آموزان ، افزایش و استعدادهای آنان شکوفا می‌گردد .

  روش تدریس ادبیات فارسی

 پیشنهادات :

1- اینکه یک معلم مطالب درسی را کاملا بلد باشد برای تدریس کفایت نمی‌کند بلکه یک معلم بایستی شناخت خوبی از استعدادها و تجارب گذشته و نیز نیاز‌های کسانی را که می‌خواهد آموزش بدهد داشته باشد.

2- معلمین بزرگ اعتقاد دارند که هر دانش‌آموز می‌تواند یاد بگیرد، اما شیوه‌های یادگیری متفاوت هستند. برخی از آنهابصری، برخی سمعی و برخی خلاصه و چکیده را دوست دارند و برخی با خواندن، خوب یاد می‌گیرند. بنابراین معلم باید شیوه چند بعدی را برگزیند. اتخاذ یک روش ثابت برای تدریس به هیچ وجه موفقیت‌آمیز نیست، زیرا ممکن است یک روش که برای تعدادی از دانش‌آموزان مفید واقع می‌شود به نیازهای دیگران پاسخ ندهد .

3- معلمان قوی و موثر این مطلب را بخوبی می‌دانند که یادگیری ،جست وجوی ندانسته‌ها یا نشناخته‌هاست و بهترین روش برای درک ندانسته‌ها، سئوال است. طبیعتا این سئوالات به صورت ساده‌ای که پاسخ آنها آری یا خیر باشد نیستند، بلکه سئوالاتی مد نظر می‌باشد که دروازه‌ای را به سوی درک عمیق‌تر موضوع می‌گشاید . در واقع معلم

نخستین شخصی است که از تغییرات، چه مثبت و چه منفی مطلع می‌شود. به عقیده روانشناسان به هر میزان معلم ارتباط صمیمانه‌تری با دانش‌آموزان داشته باشد، به همان میزان شناسایی ضعف‌ها و قوت‌ها آسان‌تر و سریع‌ترخواهد بود. تمرکز دقیق معلم، بر روی رفتار دانش‌آموزان حین تدریس ، نخستین گام برای شناسایی وضعیت آن ها است. حرکت‌های نابه‌جا ، حواس‌پرتی ، خستگی ، عصبانیت و بی‌تفاوتی ، شیطنت و بی‌ نظمی و ... همگی رفتارهایی است که در زمان تدریس معلم به خوبی نمایان می‌شود. توجه به این گونه تغییرات به راحتی معلم را برای شناسایی و حل مسائل و مشکلات دانش‌آموز راهنمایی می‌کند و نیل به اهداف آموزشی و پرورشی را مهیا می سازد .

  روش تدریس ادبیات فارسی

نتیجه گیری:

بالا بردن کمیت وکیفیت آموزشی و ایجاد دگرگونی مطلوب در رفتار فراگیران از مهم ترین اهداف آموزشی به شمارمی آیند. همه ی عوامل باید در کنار هم زمینه را برای رسیدن به این اهداف آماده سازد . فرایند تدریس چیزی فراتر از نظم و سازماندهی مطالب درسی است که اگر به روش درست انجام پذیرد منجر به یادگیری می شود که سازگاری با محیط را به دنبال خواهد داشت که سازگاری با محیط محصول یادگیری خواهد بود و این یادگیری به قدری با اهمیت است که به بقای موجود زنده می انجامد.

  روش تدریس ادبیات فارسی

 لطفا برای خرید و دانلود به انتهای صفحه مراجعه نمایید.

 جهت پشتیبانی

و جهت طرح سوال، پیشنهاد یا انتقاد

می توانید از قسمت تماس باما،

پیام خود را برای ما ارسال نمایید.

در اولین فرصت، پاسخگوی شما دوست عزیز خواهیم بود.

 بهترین ها حق شماست.

 

روش تدریس ادبیات فارسی